|
Año 1899. Juegos Florales en Aramaio.
Poesía premiada.
Texto escaneado de “Aramaioko Lore Jokoak 1899”, de Pedro Uribarrena y Anunciación Iñigo de los Ríos; edición 1999.
“Estas poesías han visto la luz recientemente en el trabajo que sobre los Juegos Florales de Aramaio ha publicado Patxi Salaberri Muñoa en la revista Karmel Sorta 7.
EUSKALDUN BIOLETEA Felipe Arrese ta Beitia (Otxandio) Lehenengo olerki saritua bizkaieraz. (Euskal-Erria. Revista bascongada. 2- semestre. 1899)
ARAMAYORI GORATASUNA
"Anboto, Udalach eta Murugaiñ Goiok gorago eregi, Ta begiratu zuek gordetan Dozuen ibar oneri; Euskaldun lorategi eder bat Beronek badau irudi ¿Bioletaren izena ondo Eletorkio danoni?
Bioletea izanik berez Be-zale umill benetan, Bedar artean lotsaz legeche Dana, albadau gordetan; Bertsolariak, baiña alan bere Umilltasuna goietan ¿Eztabe iarten euren kantakaz Lekurik ederrenetan?
Ta bioletea be-zalecho bat Ibar au mendiz gorderik, Irudituten baiat, nik ¿zelan Ichi gaur iazo bagarik? ¿Zelan Araban berau izanda Euskaldun utsa bakarrik, Bertan lorarik ederren dala, Eztot kantauko emen nik?
Kantauko dot nik ibar au dala Arabar dañen ondrea, Kantauko dot nik berau gaur dala Euskaldun bioletea; Kantauko dot nik dala pichi bat Motzak ezaindu bagea, Euskal-usaiña baiño besterik lausten ichakon lorea
Kantauko bot bai kantau gizaldi Asko ein arren munduan Garbia dala au oituretan Bertako erreken moduan; Mendi ederrez inguraturik Emenche bakar lekuan, Lan egunez da gabez lo einda Euskera Amaren altsuan
Onek dirudi Euskerearen Alaba berarizkua Pichiletakaz dabena iarten Chukun chukunik burua; Dalako berau milla abia Zuri zurien lekua, Eta ainbeste santutegien Esparru eder dontsua
Toki autua benetan zara Ainbeste eleizaz ¡antzita, Ibar malats bat zu Aramayo Echalde ederrez ¡osita, Murugaiñdik nik zuri begira Kerizpechoan Jarrita, Zeinbat alditan esan etedot ¿Zu zareala polita?
Damugarria litzake baiña Gozetan dozun gloria, Ikusitea daña galduta Zu buruz beera ¡arria; Damugarria izanik zu gaur Euskaldun bizi tokia, Amai edaten gero ikustea Umeak erdal tilia
Damugarria litzate bada Osasunagaz Euskera, Zugan gaur bizi eginda biar Bialdutea lurpera; Baiña, mendiok zutid badagoz Lotsa bagako erdera, ¿Azartuko da ¡o! Aramayo Zure izketan ¡litera?
Orretariko arerio ta Etsai ain gerralaria Sartu eztedin inguru ¡nguru larri egizu esia; Orren azpira makurtu baiño Lenago erabagia, Artu egizu, zein azpiratu lokatuteko bizia
Zure erripak, zure aldatsak Zure tontorrak euskeraz, Zainduten dabez euren izenak Aldatu baga bestegaz; Eta iñozko alditan deitu Egin balño len erderaz, ¡lausl zaiteze chunchurrok danok Arroetara tuterrazü!
Ez orrenbeste, ez Aramayo, larraitutea euskaldun, Nal dozulako, euskal-iaiokaz Eiten zaitue ezagun;
Kantau daikezu arabar izan Arren, enaz ni erdaldun, Ze odol dodan, beti euskeraz Autortuko dot edonun
Oraindik zure ¡turriok nal Dabe iarraitu batera, Lorik ein baga kantetan beti "Bizi bekígu euskera;" Baila mendiok berdez nai dabe lantzi urtero aurrera, Igartu eta esan eztedin Egin dirala Gaztela
Kantau begie "Anbotok zarden Cordelan badau burua, Baila Aramayok ondo zainduko Dau Euskera Ama atsua; Atsua izan arren Euskera Dalako garbi gozua, Ez daklana ¡ñoz loituten launaren ¡zen Santua"
¡O! Ama maite Euskera zarra, laungoikoaren izena, Mundu guztian ondo esaten Zu zara ¡akltunena; Zergatik goian bizi dalako labea guztioena, Beraz arentzat ¿non da izenik Euskalduna duiñ ederra?
Bene benetan beretzako da Egokien laungoikua Bere Erreiñu berarizkoa Zergatik iakon Zerua; Eta Zerua izarrak baiño Dalako goragokua, ¿Nondlk ta ñora deltu eikeon Euskerak ¡aun bat bekua?
Dalako goiko launa deutsagu laungoikoa emen deituten, Beste izenik baiño gelago Berak gu gaitu poztuten; Berak Dios -ek baiño geiago Biotza deusku samurtzen, Samurtasunez euskera bestek Estabelako bardintzen
Argizagia bera baiño da Euskera epatzagoa, Eztia bera dan baiño bere Gozo ta eztiagoa, Dontsua ume Ama daukana Euskaldun garbi osoa, Titiaz naste edan dagion Berbeta laungoikozkoa
Emen alanche orain arte da Oiñetik ciñera edan, Euskera utsik, ta beraugaitik Bizi da bizi dan eran; Zorioneko' ¡aio ziranak Eta ¡II euren Euskeran, Eztabe orain damu ¡zango Ez bizi ¡zana Gaztelan
Ainbeste milla urtetan eben Emen alanche iarraitu, Eta gu bere bidé erdian Ezkaitezen gaur geratu; Euskal azia ereiten arren Danok gaitezen dendatu, Eta euskaldun semeak ¡aio Egingo dirá ziertu
Bai, Aramayo, gura badozu Izan zorionekua, Maitetu zeure guraso zarren Berbeta garbi gozua; Gordeizu arren ¡II arteraiño Euskera bedeinkatua, Nok dirudian Paradisua Zerutik latsitakua."
Esta poesía la hemos copiado en la forma en que aparece en la revista "Euskal Erria", aunque también conocemos la publicada en la revista "Euskalzale" ("Euskalzale", Año III, 14 de Septiembre de 1899, número 37).
Existen algunas diferencias entre ambos textos:
- Todas las ch que aparecen en la revista "Euskal Erria" aparecen como ts en la revista "Euskalzale". Aquí las eses llevan tilde (Udalats, itsakon, S)
- Las II de "Euskal Erria" se convierten en I con tilde en "Euskalzale".
- De la misma forma, el tercer verso de la decimocuarta estrofa acaba con la palabra "zaiduko" en "Euskal Erria" pero en "Euskalzale" lo hace con "zaiñduko". Más adelante, el quinto verso de la misma estrofa empieza con la palabra "atsua" en "Euskal Erria" mientras que en "Euskalzale" aparece "atsoa". En las siguientes dos estrofas los versos cuarto y quinto comienzan por la palabra "zergaitik" en la revista "Euskal Erria" y por "zergatik" en "Euskalzale".
Por la transcripción:
Antonio Castejón <maruri2004@euskalnet.net>
|